GENEL

Isparık Çiğdem Mevsimi

Çiğdem; çok yıllık, yumrulu, çingene pembesi ya da mavi çiçekli otsu bitkilerdir. Çiçekler, türüne bağlı olarak, ilkbahar ya da sonbaharda açar. İlk baharda çiçeklenen türlerin yumurtalığı toprak altında kalan uzun çiçek tüpleri vardır. Çiçekler geceleri ya da kötü havalarda kapanır. Çiğdemin ana yurdu Alpler, Güney Avrupa ve Akdeniz'dir. Ayrıca bölgemizde de yetişmektedir.

 

İnsan Besini Olarak Tüketimi

 

Yumruları Türkiye'de çiğ olarak ya da külde pişirilerek yenir. Ayrıca yemeği de yapılır. Yemekleri arasında Çiğdem pilavı, Çiğdem aşı, Çiğdem sütlüsü başta gelir. Karadeniz Bölgesi’nde una bulayıp kızartması yapılır. Baharın ilk günlerinde toplanıp demet hâline getirilen sarı çiğdemler, Ankara şehir merkezinde seyyar satıcılarca tüketime sunulur.

 

Çiğdemin çiğdem adıyla anılmayan tek türü, Doğu mutfaklarının sultanı olarak bilinen ekonomik değerde safrandır. Çiğdem çiçeği bölgemizde Isparık olarakda bilinir. Çiğ tüketildiği gibi ayrıca böreğide yapılmaktadır.

 

Dikkat Edilmesi Gereken Bir Durum

 

Çiğdeme çok benzeyen fakat onun gibi yenilmeyip zehirli olan türlerine de acı çiğdem (çakal çiğdemi, zehirli çiğdem, köpek çiğdemi) adı verilir. Yenilmemesi gereken bu bitkinin yumruları Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde çiğdem türleriyle karıştırıldığı için, bilhassa toplayıp yiyen çocuklar arasında ağır zehirlenme vakaları görülebilmektedir.

 

Özellikleri

 

Çiğdemler küçük otsu yapılı, kormlu (sert soğanlı) çok yıllık bitkilerdir. Yatık vaziyetteki kormlar bir kılıfla örtülüdür. Az sayıdaki yaprakların hepsi de tabanda yer alır, yeşil renkli, ince uzun yapılıdır. Üst yüzeyi soluk, orta kısmı şeritli, taban kısmı bir zarla çevrilmiştir. Gerçek bir gövde bulunmaz.

 

Yerden çıkan çiçekler saplıdır ve yumurtalık toprak altındadır. Çiçek örtüsü beyaz, sarı veya leylak ya da koyu mor rengindedir; uzun tüpsü, ince yapılıdır; segmentler benzerlik gösterir; eşit veya hemen hemen eşittir. Erkek organlar tüpsü yapıda olup çiçek örtüsünün boğazına gömülüdür. Kapsül küçük, elips veya dikdörtgensi-elips biçimindedir. Boyuncuk ince yapılı 1 adettir, her bir boyuncuk birbirine uzak duran tabandan birleşmiş 3 daldan oluşur.

 

Faydaları

Bitkinin kullanılan kısmı tohumları ve yumrusudur. Tohumlarında sabit yağ, sakaroz ve kolisisin isimli bir alkaloit bulunur Yumrularında da kolisisin, imdin, yağ, nişasta, sakaroz bulunmaktadır. İdrar söktürür, kabızlığı giderir. Kesinlikle tavsiye edilen miktardan fazla kullanılmamalıdır. Çiğdem tohumu ve yumrusundan hazırlanan preparatlar uzun zamandan beri damla hastalığına karşı kullanılmaktadır.

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu